Johanne Montay
di 02/06/2015 - DE REDACTIE.BE


Twee woorden moeten alle Franstalige politici op dit moment kunnen zeggen: “Armeense genocide”. Degene die deze woorden niet letterlijk kan uitspreken, riskeert door zijn partijvoorzitter buitengegooid te worden.

Voor Mahinur Özdemir (CDH) is het al gedaan: haar voorzitter Lutgen heeft haar al buitengezet. Bij de Vlaamse partijen daarentegen is er geen debat over de Armeense genocide, hoewel ook hier een aantal politici de Armeense genocide ontkennen. Eén genocide, twee werelden? Of nog meer? Waarom zo’n verschil?

Emir Kir was niet de enige volksvertegenwoordiger van Turkse afkomst die afwezig was tijdens de minuut stilte in de Kamer, op donderdag 30 april. In verschillende partijen hadden leden hun kat gestuurd: ook Fatma Pehlivan (SP.A), Veli Yüksel (CD&V) en de voorzitster van Groen, Meyrem Almaci, hadden iets anders te doen dan een minuut stilte te respecteren.

En die Vlaamse politici werden niet door hun partijen tot de orde geroepen. Geen Vlaamse journalist heeft hen achternagelopen met een micro om te vragen of ze de woorden “Armeense genocide” echt weigeren te gebruiken.


De uitleg door Google

Een eerste reden om dit verschil tussen Vlaanderen en Wallonië te verklaren: een verschil van gevoeligheid in het medialandschap. Als je de woorden “génocide arménien Belgique” op Google zoekt, vind je onmiddellijk meer dan 1.120.000 resultaten, terwijl je met de woorden “Armeense genocide België” alleen maar 208.000 resultaten vindt.

De Franstalige politici zijn natuurlijk gevoeliger voor de mening van de kiezers over de Armeense genocide dan de Vlaamse, want ze leven in een politiek landschap waarin dit onderwerp veel besproken wordt.


Ruzie tussen Franstalige partijen

De heisa over de erkenning van de Armeense genocide speelt zich ook af in een context van extreme spanning tussen Franstalige partijen, bijzonder tussen MR, PS en CDH. Na de afwezigheid van Emir Kir (PS) in de Kamer keken alle politieke partijen naar de reactie van de PS. En vooral, de MR. Dit was inderdaad een ongelooflijk cadeautje voor Charles Michel, die door de PS'er Onkelinx zo sterk werd bekritiseerd tijdens de polemiek over collaboratie, in oktober (de heisa rond Francken en Jambon). In het politiek spelletje van “Wie is de grootste democraat” was de PS niet meer de winnaar.

De reactie van de PS tegenover Kir was geen voorbeeld van goede communicatie. Een beetje “één punt voor het Armeense volk, één punt voor de Turkse gemeenschap, dat je niet moet stigmatiseren”…

CDH-voorzitter Lutgen wou een les in duidelijkheid aan de PS geven: “Er is geen plaats bij de Humanisten voor leden die de waarden van CDH (en een erkenning van de Armeense genocide) niet aanvaarden…” En zo kwam de straf.


Communautarisme

Bij de Franstalige partijen woedt al lang een debat over “etnisch stemmen”: hoe ver zijn ze bereid te gaan om de stemmen van Belgen van Marokkaanse of Turkse afkomst aan te trekken? Joëlle Milquet, de vorige voorzitster van CDH, had daarover een heel tolerante of lakse aanpak. Zij was de grootste verdediger van de “redelijke aanpassingen”: aparte uren in het zwembad voor de vrouwen? Dit was geen probleem voor haar. Lutgen wou met het verleden breken. Een andere uitleg voor een sterke beslissing.


In het verleden, een Vlaams debat

Wie weet het nog? Vlaams minister-president Yves Leterme (CD&V) erkende in juni 2007 in het Vlaams parlement dat de Armeense genocide van 1915 plaatsgevonden had. Er kwam heisa van nadat zijn verklaring in een Turkse krant was verschenen. Leterme zei er dat de internationale instellingen zich eerst over de kwestie van de genocide moesten uitspreken. Niets anders dan wat Reynders eind april 2015 in de Kamer zei. Na een vraag van het Vlaams Belang moest Leterme zich toen in het Vlaams Parlement verdedigen.

Het Vlaams Belang is de grootste Vlaams initiatiefnemer over de erkenning van Armeense genocide. Ze heeft een resolutie in het Vlaams Parlement ingediend, die op 15 april werd goedgekeurd.
Vlaams Belang heeft ook al lang Emir Kir als doelwit. Dit is misschien ook een reden waarom andere Vlaamse partijen niet in de stappen van extreemrechts willen lopen. En waarom de Franstalige partijen de enige zijn die met de Armeense genocide bezig zijn.


Maar nu komt N-VA

Het debat zal deze week wel in het hele land gevoerd worden: N-VA heeft inderdaad een nieuw resolutievoorstel ingediend. Kamerlid Peter De Roover is de initiatiefnemer. Hij wil dat alle partijen, zowel regering als oppositie, zijn resolutie tekenen. Dit voorstel komt na een ander, dat Denis Ducarme (MR) heeft ingediend. Daardoor zal de Armeense genocide uiteindelijk een zaak van alle Belgen worden.

(Johanne Montay is chef van de politieke redactie van de RTBF. Deze bijdrage verschijnt ook op de nieuwssite van de Franstalige omroep.)